Deprem felaketinden sonra kentsel dönüşümün önemi bir kez daha anlaşıldı ve riskli yapıların hızla yenilenmesi için yeni teşvikler devreye girdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ‘Kentsel Dönüşüm Finansman Paketi’ hazırlandı.
Yeni pakette kredi limitleri ve devletin verdiği faiz desteği arttı. Peki kimler nasıl başvuru yapacak, yeni dönemde faizler ve taksitler ne olacak?
KENTSEL DÖNÜŞÜM KREDİSİNDEN KİMLER FAYDALANACAK?
Riskli alan, rezerv alanda olan ve binası için riski yapı kararı alınan malikler yararlanabiliyor. Riskli yapılarda en az 1 yıl oturan Kiracı veya sınırlı ayni hak sahipleri de (oturum hakkı olanlar) kredi çekebiliyor.
Eğer dönüşüm kapsamında yıkılan ev ya da işyeri aynı yerde yapılmıyorsa, farklı bir konut ve işyeri almak isteyene de kredi hakkı tanınıyor.
YENİ DÖNEMDE KREDİ LİMİTLERİ NE KADAR ARTTI?
Artan inşaat maliyetleri ve vatandaşın talepleri değerlendirilerek kredi üst limitleri arttırıldı.
Kredide faiz oranı ne olacak, devlet hangi oranda destek sağlayacak?
Yüzde 1.49 faiz oranı üzerinden verilecek destekler şöyle:
GÜÇLENDİRME: Yüzde 0.99 hak sahibi, yüzde 0.50 devlet katkısı.
KONUT YAPIM: İlk konutta yüzde 0.79 hak sahibi, yüzde 0.70 devlet katkısı olacak. Daha sonraki konutlar için en fazla 3 milyon liraya kadar yüzde 0.89 hak sahibi, yüzde 0.60 devlet katkısı uygulanacak.
KONUT EDİNME: Yüzde 0.79 hak sahibi, yüzde 0.70 devlet katkısı.
İŞYERİ YAPIM: Yüzde 1.09 hak sahibi, yüzde 0.40 devlet katkısı.
İŞYERİ EDİNME: Yüzde 1.09 hak sahibi, yüzde 0.40 devlet katkısı.
Kaç yıl vade yapılacak?
Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanacak.
Aylık taksitler ne kadar olacak?
Aylık ödemeleri birkaç örnek üzerinden anlatalım:
KONUT YAPIM KREDİSİ
Kredi tutarı: 1 milyon 250 bin lira
Vade: 120 ay
Faiz: Yüzde 0.79
Aylık taksit: 16 bin 161 lira
Toplam geri ödeme: 1 milyon 939 bin 321 lira
GÜÇLENDİRME KREDİSİ
Kredi tutarı: 320 bin lira
Vade: 120 ay
Faiz: Yüzde 0.99
Taksit: 4 bin 568 lira
Toplam geri ödeme: 548 bin 267 lira
İŞYERİ YAPIM KREDİSİ
Kredi tutarı: 800 bin lira
Vade: 84 ay
Faiz: Yüzde 1.09
Taksit: 14 bin 588 lira
Toplam geri ödeme: 1 milyon 225 bin 424 lira
KREDİ İÇİN BAŞVURU NASIL YAPILACAK?
Riskli alan ilan edilen bir yerde değilseniz, önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetkilendirdiği denetim kuruluşlarına başvuru yaparak, binanızın risk tespitini yaptırmalısınız.
Tespit sonrasında bina riskli ise dönüşüm süreci başlıyor. Binaların yıktırılması için maliklere 60 gün süre veriliyor. Bu süre içinde riskli binaların yıktırılıp yıktırılmadığı kontrol ediliyor, yıktırılmamış ise 30 günden az olmak üzere ek süre tanınıyor. Sonrasında ise elektrik, su, doğalgaz kesiliyor ve yıkım gerçekleşiyor.
Kredi desteğinden faydalanmak için binanın anlaşma ile tahliye edilmesi şartı aranıyor.
Hak sahibi vatandaşların 3’te 2 çoğunlukla dönüşüm için bir müteahhit firma ile yapım ya da kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalaması gerekiyor.
Yeni yapım sürecine giren vatandaş bakanlıkla protokol imzalayan bankalara başvuru yaparak kredi imkânına kavuşuyor. Yeni paket için haftaya kamu bankalarının başvuru alması, sonrasında özel bankaların sürece dahil olması bekleniyor.
Hak sahipleri tarafından geri ödemesi gerçekleştirilmeyen krediler için faiz desteği ödemeleri durduruluyor.
ZAMAN SINIRLAMASI VAR MI?
Dönüşüm kredisi için başvuru yıkımdan itibaren 3 yıl içinde yapılabiliyor.
Kredi çeken kira yardımı da alabilecek mi?
Riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında en fazla 48 ay kira yardımı yapılıyor.
İllere göre değişen kira yardımı geçtiğimiz günlerde, aylık 1.000 – 1.500 lira bandından, 2 bin – 3 bin 500 liraya çıktı.
Ancak evi dönüşüme girecek kişilerin hem kira hem faiz desteği alması mümkün değil, bunlardan birinin seçilmesi gerekiyor.
KREDİ VE KİRA DIŞINDA FARKLI DESTEKLER VAR MI?
Riskli yapılar yenilenirken tapu, noter, damga vergisi gibi harçlardan muafiyet sağlanıyor.
Vatandaş müteahhitle kat karşılığı anlaşma yapmadan evini kendi dönüştürürse yüzde 18 yerine yüzde 1 KDV ödüyor.
YENİ PAKETTE KONUT ÜRETİCİLERİ İÇİN HANGİ TEŞVİKLER YER ALDI?
Hazine destekli kefalet sistemi kapsama dahil edilecek, kentsel dönüşüm sürecinde yüklenici ve konut üreticisi firmaların uygun koşullarda finansmana erişimi sağlanacak.
Hazine destekli kefalet sistemi kapsamında şu ana kadar uygulanan tazmin oranı bu paket özelinde yüzde 7’den yüzde 9’a çıkarılırken, mevzuatta Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verilen kefalet oranları da azami düzeyde kullanılacak.
Uygun koşullarda sağlanan bu finansman paketiyle 12 ay ödemesiz dönem imkanı dahil toplam 48 ay vadeyle 250 milyon liraya kadar finansman imkanı sunulacak.
Bu doğrultuda 50 milyar lira kefalet limiti kullanıma açılacak. Kredide KOBİ’ler için azami Kredi tutarı 100 milyon lira, KOBİ dışı için 250 milyon lira olacak.
Tazmin üst limiti yüzde 9 olacak kredide kefalet oranı KOBİ’ler için yüzde 90, KOBİ dışı için yüzde 85 olacak.
