Kurumlar vergisinde yeni düzenlemeye gidildi. İhracatçılara ve yeni iş kuranlara pozitif ayrımcılık sağlandı. Asgari kurumlar vergisi de hayatımıza girdi. Yeni kurulan şirketlerde 3 hesap dönemi boyunca bu vergi uygulanmayacak. Asgari kurumlar vergisi önceki kurum kazancının yüzde 10’undan aşağı olmayacak. Geçici vergi dönemlerinde de asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapılacak. Asgari kurumlar vergisi ticari bilanço kârı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamının veya ticari bilanço zararı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamı sıfırdan büyük olması durumunda hesaplanacak. Buna karşılık geçmiş yıl zararları asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyecek. Hesaplanan asgari kurumlar vergisinden, teşvik belgeli yatırımlarda, yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilecek.
İHRACATÇIYA KOLAYLIK
İhracat yapan firmaların ihracat kazançlarına uygulanan vergi indirimi artırıldı. İhracat kazançlarına kurumlar vergisi oranı bir puan indirimli olarak uygulanıyordu. Değişiklikle indirim beş puana çıkarıldı. İmalatçı veya tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden yaptıkları ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları için de beş puanlık vergi indirimine gidildi.
YİD’LERE YÜZDE 30 VERGİ
Büyük yatırımlardan elde edilen kazançlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak. Bu vergi oranı reel sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olacak. Yap-işlet-devret (YİD) modeliyle kamu özel işbirliği projeleri kapsamında elde edilen kazançlardan yüzde 25 yerine 30 kurumlar vergisi alınacak. Fon ve ortaklıklarının kazançlarının tamamı kurumlar vergisinden istisna tutuldu. Bu kapsamda 1 Ocak 2025’ten itibaren elde edilecek kazançlar için bu istisna kâr dağıtım şartına bağlanıyor. İstisnadan faydalanılabilmesi için gayrimenkul gelirlerinin yüzde 50’sinin dağıtılması gerekecek.
BAZI İSTİSNALAR KAPSAM DIŞI
Değişiklikle bazı istisna ve indirimler kapsam dışı bırakıldı. İştirak kazançları, emisyon primi, teknokent kazançları ve serbest bölge kazanç istisnaları ile Ar-Ge ve tasarım indirimleri kapsam dışında olacak. Yatırım fon ve ortaklıklarının gayrimenkul gelirleri asgari vergiye tabi tutulacak, gayrimenkul gelirleri dışındaki istisna kapsamındaki gelirleri asgari vergiye tabi olmayacak. Üretilen ürünlerin elde edilen kazançlara vergi istisnası sadece ihracat gelirleriyle sınırlandırılacak. Taşınmaz satışlarından elde edilen kazançlara tanınan kurumlar vergisi istisnası 15 Temmuz’da kaldırıldı.
VERGİ USUL KANUNU’NA DÜZENLEME
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin usul ve esasları yeniden düzenlendi. Buna göre, Vergi Usul Kanunu’nun ilgili maddesinde 28 Temmuz 2024’te sahte belge düzenleme amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği vergi inceleme raporu ile tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenlerin bu fiilleri nedeniyle telafisi güç zarar vermelerine engel olmak için bazı değişiklikler yapılmıştı. Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak yapılan değişikliklerle mükelleflerden istenilecek teminat tutarına üst sınır getirilmiş, teminatın verilme süresi 30’dan 60 güne çıkarılmıştı. Tebliğle, bu değişikliklere paralel şekilde düzenlemeler yapıldı.
ZARAR EDENE DE VERGİ VAR MI?
Tebliğde çeşitli örneklere de yer verildi. 1 milyon lira ticari bilanço kârı elde eden ve kanunen kabul edilmeyen gider tutarı 200 bin lira olan bir şirket için vergi matrahı 1.2 milyon lira olacak. Bunun için yüzde 25’lik kurumlar vergisi 300 bin lira, yüzde 10’luk asgari kurumlar vergisi ise 120 bin lira olarak belirleniyor. Mükellef bu iki tutardan daha büyük olanı yani 300 bin lirayı kurumlar vergisi olarak ödüyor. Bir başka örneğe göre ise 1 milyon lira ticari bilanço zararı elde eden şirketin 200 bin liralık kanunen kabul edilmeyen gideri bulunuyor. Bu durumda kurumlar vergisi matrahını sadece 200 bin liralık kanunen kabul edilmeyen giderler oluşturuyor. Mükellef bunun üzerinden yüzde 25’e karşılık gelen 50 bin lira kurumlar vergisi ödüyor.
KAZANÇLARINI TÜRKİYE’YE GETİRECEKLER
Değişiklikle 1 Ocak 2023’ten itibaren elde edilen yurtdışına verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kayıt tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon gibi bazı hizmetler ile yabancılara verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden elde edilen kazançların tamamının, beyanname verilme tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirildi. Bu kazançlar üzerinden beyannamede indirim konusu yapılabilecek oran da yüzde 50’den yüzde 80’e yükseltildi.
KİMLER İSTİSNA TUTULDU?
Düzenlemeyle iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim veya limitet şirket niteliğindeki yabancı kurumların ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50’sine sahip olanların kâr payı kazancını Türkiye’ye transfer etmesi durumunda kazançlarının yüzde 50’si kurumlar vergisinden istisna tutuldu. Katılım bankalarının ortağı olduğu Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketi kurumlar vergisinden muaf oldu. İştirak eden şirketin iştirak ettiği veya iştirak edilen şirketin iştirak eden şirketi devraldığı durumlarda, hisse ve pay alımı dolayısıyla yapılan ve devir sonrasına tekabül eden finansman giderlerinin, devralan şirkette indirim konusu yapılmasına imkân tanındı.
