Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin Enerji Dönüşümü Yol Haritası’nı açıkladı. 2035’e kadar her yıl en az 2 bin megavat YEKA (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) projesi gerçekleşecek. 5 bin megavatlık denizüstü RES santrali inşa edilecek. Mevcut santraller için hibrit kapasite oluşturulacak. İletim hatları yenilenecek. Toplam 108 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’de yenilenebilir enerjide kurulu güç 120 bin megavata çıkacak. Böylece, Türkiye enerjide tam bağımsızlık hedefine bir adım daha yaklaşmış olacak. Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde yol haritasının detaylarını açıklayan Bakan Bayraktar, 2035’te 120 bin megavatlık rüzgâr ve güneş kurulu güç hedeflediklerini, bunun için 80 milyar dolara yakın bir yatırım ihtiyacı olduğunu belirtti. Bayraktar, yeni iletim hattı için de 11-12 yılda 28 milyar dolarlık yatırıma ihtiyaç olduğunu anlattı. İş dünyasına yatırım süreçlerini kısaltacakları sözünü veren Bakan Bayraktar, “Bu dönüşümü el birliğiyle başaracağız” mesajı verdi.
SÜPER İZİN DÖNEMİ
Yatırımların hızla devreye alınması için süreçler de hızlandırılacak. İlgili bakanlıklarla görüştüğünü, ‘süper izin’ mekanizmasını devreye alacaklarını anlatan Bayraktar, mevcut durumda yaklaşık 48 ayı bulan izin süreçlerini, 2 yıl ve altına indireceklerini kaydetti. Önümüzdeki dönemde ısı kanunu, jeotermal kanunu, küçük modüler reaktörlerle alakalı düzenleme yapacaklarını belirten Bakan Bayraktar, “Maliyet esaslı bir fiyatlamaya doğru bir hedef bizi bekliyor” dedi.
NET İHRACAT HEDEFİ
Son 20 yılda Türkiye’nin doğalgaz ve elektrik talebinin yaklaşık 3 kat büyüdüğüne ve 2035’te 510 teravatsaate ulaşacağına dikkati çeken Bayraktar, Türkiye’nin gelecek 30 yılda enerjide net ihracatçı bir ülke olmasını hedeflediklerini aktardı. Bayraktar, Türkiye’nin 2024-2030’u kapsayan dönemde enerji verimliliği yatırımlarının kamu ve özel sektörde 20 milyar doları bulacağını bildirdi.
20 YILDA 132 MİLYAR DOLAR CEPTE
Bayraktar, eylül itibarıyla yenilenebilir enerjinin elektrik kurulu gücündeki oranının yüzde 59’a ulaştığını belirterek, şöyle konuştu: “20 yıl içerisinde Türkiye 1648 teravatsaat elektriği yenilenebilir kaynaklardan üretti. Biz bunu yenilenebilirden, hidrolik santrallerden, güneşten, rüzgârdan değil de doğalgazdan üretseydik, 330 milyar metreküp doğal gaz ithal etmemiz gerekiyordu bu sürede. Doğalgaza yaklaşık 132 milyar dolar para verilmiş. Dolayısıyla, bu yenilenebiliri devreye almak suretiyle bu kadarlık doğal gaz ithalatından imtina etmiş olduk. Son 20 yıl bu anlamda büyük bir başarı hikâyesi.”
SAKARYA’DA 9.1 MİLYON M3 ÜRETİM
Bakan Bayraktar, Sakarya Gaz Sahası’nda 2025’in ilk çeyreğinde günlük 9.1 milyon metreküp gaz üretileceğini ve 4 milyon hanenin ihtiyacının karşılanabileceğini bildirdi.
YEKA’DA MODEL DEĞİŞTİ İLK İHALE OCAK’TA
Bakan Bayraktar, güneş ve rüzgâr enerji santral lisansları için yeni dönemde uygulanacak YEKA modelini de açıkladı. İlk RES YEKA 28 Ocak 2024’te, ilk GES YEKA ihalesi 4 Şubat 2024’te yapılacak, 4.95 cent asgari fiyat koyulacak. Santralini hızlı tamamlayan yatırımcı ürettiği elektriği bu fiyattan sisteme satabilecek. Yeni YEKA modelinde taban fiyat garantisi verilecek. Asgari yerlilik şartları koyulacak. Uluslararası yatırımcıları çekebilmek için uluslararası tahkim mekanizması olacak. Bakan Bayraktar yeni sistemle ilgili şöyle konuştu: “Güneşte 60 ay, rüzgârda 72 ay süresince santralinizi devreye aldığınız andan itibaren elektriğinizi sisteme satabileceksiniz. Yatırımcımıza o günkü piyasa fiyatından satma hakkını veriyoruz. Serbest piyasada fiyat 4.95 sentin altına gelirse, bunu taban olarak muhafaza edeceğiz.”
KİT’LER YAPILANDIRILACAK
Enerjide yeni yol haritasında enerjideki kamu şirketlerinin dönüşümü de var. Bakan Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, ciroları 50 milyar doları bulan TEİAŞ, BOTAŞ, TPAO, Eti Maden ve EÜAŞ şirketleri klasik kamu işletmeciliği mantığından çıkarılacak. Bayraktar, “Biz bu şirketleri bölgesel milli şampiyonlar haline getirmek istiyoruz. Şirketlerimizdeki kurumsal dönüşüm bizim en önemli reform alanlarımızdan. EPİAŞ’ı da karbonu fiyatladığımız bir yapıya dönüştürerek, İstanbul Finans Merkezi’nde çok daha güçlü, çok daha geniş bir kapsamda madenlerin de ticaretinin yapıldığı bir formata dönüştürmek istiyoruz” diye konuştu.
ELİNDE YATIRIMI OLANA UYARI!
Sanayicilere tahsis edilen, yatırım sürecinde 70 bin megavatlık kapasite olduğunu ve bunun hızlı bir şekilde devreye alınması gerektiğini vurgulayan Bayraktar, “Şu anda rüzgâr ve güneşte 31 bin megavata yaklaştık. Bunun iki katından daha fazla bir güç şu anda yatırımcıların elinde. Bu yatırım sürecindeki kapasite bizim en çok hızlandırmamız gereken alan” dedi.
